2021 թվականի հոկտեմբերի 23-ից կոռուպցիոն հանցանքների վերաբերյալ քրեական վարույթ նախաձեռնելու և նախաքննությունը կատարելու իրավասությունը, որոշ բացառություններով, վերապահվել և 2022 թվականի ընթացքում իրականացվել է ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեի քննիչների կողմից։
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով սահմանված քննչական ենթակայության կանոնների համաձայն՝ 2024 թվականի հունվարի 1-ից ՀՀ-ում կոռուպցիոն ենթադրյալ հանցագործություններով վարույթ նախաձեռնելու և նախաքննություն կատարելու իրավունքն ամբողջությամբ վերապահվել է Հակակոռուպցիոն կոմիտեին:
2022 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեն վարույթ է ընդունել և քննել մեծ քանակի քրեական գործեր (վարույթներ) ու նյութեր, քննարկել դիմումներ, ինչի արդյունքում քննիչներն աշխատել են աննախադեպ մեծ ծանրաբեռնվածության պայմաններում, սակայն, չնայած ծանրաբեռնվածությանն ու գործունեության կարճ ժամանակահատվածին, Կոմիտեն 2022 թվականին էական աշխատանք է կատարել օրենսդրությամբ իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում կոռուպցիոն հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով (վարույթներով) արդյունավետ նախաքննություն իրականացնելու, իրավակարգի ու օրինականության ամրապնդման ուղղությամբ:
2022 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի քննիչների վարույթում քննվել է 1203 քրեական գործ (վարույթ), որոնցից ավարտվել են 264-ը կամ 22,0%-ը: Նշված գործերից (վարույթներից) 97-ը 203 անձի վերաբերյալ մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան:
Դատարան ուղարկված քրեական գործերը (վարույթները) ըստ հանցագործությունների բնույթի եղել են.
- Սահմանադրական իրավունքների և ազատությունների դեմ ուղղված հանցագործություններ՝ 1 գործ՝ 2 անձի վերաբերյալ,
- Հափշտակություններ՝ 14 գործ՝ 20 անձի վերաբերյալ,
- Տնտեսական հանցագործություններ՝ 1 գործ՝ 4 անձի վերաբերյալ,
- Զենքի, հրազենի կամ այլ հրավտանգ նյութերի և առարկաների օրինական շրջանառության դեմ ուղղված հանցագործություններ՝ 1 գործ՝ 1 անձի վերաբերյալ,
- Հանրային ծառայության շահերի դեմ ուղղված հանցագործություններ՝ 61 գործ՝ 164 անձի վերաբերյալ,
- Այլ հանցագործություններ՝ 7 գործ՝ 12 անձի վերաբերյալ:
Քննված քրեական գործերով (վարույթներով) 182 պաշտոնատար անձ ներգրավված է եղել որպես մեղադրյալ:
2022 թվականի ընթացքում մեղադրական եզրակացությամբ դատարան ուղարկված քրեական գործերով (վարույթներով) դատի է տրվել 63 պաշտոնատար անձ, որոնք, ըստ բնագավառների և զբաղեցրած պաշտոնների, հանդիսացել են՝
- ՀՀ պաշտպանության նախարարության աշխատակիցներ՝ 8,
այդ թվում՝
- զորամասի հրամանատար - 1,
- զորամասի պարենային ծառայության պետ - 1,
- զորամասի գումարտակի շտաբի պետ - 1,
- ջոկի հրամանատար - 1,
- հրաձիգ - 1,
- զորամասի սպա - 1,
- զորամասի վարորդ - 1,
- պահեստի պետ - 1,
- ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարության աշխատակիցներ՝ 7,
այդ թվում՝
- նախարար - 1,
- նախարարի խորհրդական - 1,
- ջոկատի հրամանատար - 1,
- հրամանատարի տեղակալ - 1,
- բազայի պետ - 1,
- գրասենյակի ղեկավար - 1,
- աշխատակից - 1,
- ՀՀ քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմնի աշխատակիցներ՝ 3,
- ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակիցներ՝ 3,
- ՀՀ նախկին գլխավոր դատախազ/ՔԿ նախկին նախագահ՝ 1,
- ԸԻԴ դատավորի օգնական՝ 1,
- Վարչական շրջանի դատախազի տեղակալ՝ 1,
- ՀՀ ՔԿ քննչական բաժնի քննիչ՝ 3,
- Ոստիկանության աշխատակիցներ՝ 13,
այդ թվում`
- ՃՈ տեսուչ - 6,
- ոստիկան - 1,
- պարեկ - 4,
- ոստիկանության տեսուչ - 1,
- ոստիկանության օպերլիազոր - 1,
- ՀՀ ՊԵԿ պաշտոնատար անձինք՝ 7,
այդ թվում՝
- վարչության պետի տեղակալ - 1,
- բաժնի պետ - 1,
- օպերլիազոր - 2,
- հարկային/մաքսային տեսուչ - 3,
- Քաղաքապետարանի աշխատակիցներ՝ 3,
այդ թվում՝
- բաժնի պետ - 1,
- գլխավոր մասնագետ - 2,
- Մարզպետարանի աշխատակիցներ՝ 2,
այդ թվում՝
- մարզպետ - 1,
- մարզպետի տեղակալ - 1,
- Համայնքապետարանի աշխատակիցներ՝ 6,
այդ թվում՝
- համայնքի ղեկավար - 3
- համայնքի ղեկավարի տեղակալ - 2,
- համայնքի աշխատակազմի քարտուղար - 1,
- ՔԿՀ աշխատակիցներ՝ 4,
- Կադաստրի գրասենյակի պետ՝ 1:
Քննված քրեական գործերի հետ մեկտեղ՝ մինչև նոր ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի ընդունումը քննիչների կողմից նախապատրաստվել է նաև 546 նյութ: Հաշվետու ժամանակահատվածում քննարկվել և սահմանված կարգով ընթացք է տրվել 2611 դիմում-հաղորդման:
Նկատի ունենալով, որ Հակակոռուպցիոն կոմիտեի կայացման, գործունեության արդյունավետության բարձրացման հիմնական երաշխիքն արհեստավարժ կադրերն են և նրանց մասնագիտական պատրաստվածության մակարդակի անընդհատ բարձրացումը՝ 2022 թվականի ընթացքում այս ուղղությամբ զգալի աշխատանքներ են կատարվել: Կոմիտեի ծառայողների մասնագիտական գիտելիքների և կարողությունների զարգացման, ինչպես նաև քննության արդյունավետության ապահովման մեջ զգալի է եղել օտարերկրյա իրավապահ մարմինների հետ համագործակցության դերն ու նշանակությունը՝ ինչպես լավագույն փորձը փոխառելու, այնպես էլ բուն մինչդատական վարույթի ընթացքում իրավական փոխօգնության առումով:
Բարեվարք և մասնագիտական պատշաճ գիտելիքներ, հմտություններ ունեցող ծառայողների ընտրության, Կոմիտեի քննչական և օպերատիվ-հետախուզական գործառույթներ իրականացնող ստորաբաժանումների պաշտոնները համալրելու նպատակով կազմակերպվել ու անցկացվել է 5 մրցույթ, որի ընթացքում ուսումնասիրվել և մրցութային համապատասխան փուլերով ստուգվել է 186 թեկնածու: Մրցույթների անցկացմանը մասնակցություն են ունեցել ինչպես քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներ, այնպես էլ տարբեր դիտորդներ և միջազգային փորձագետներ։
Այդ մրցույթների արդյունքներով հաղթող է ճանաչվել 77 մասնակից, որոնցից համապատասխան պաշտոնների են նշանակվել 74-ը (32 ինքնավար, 42 օպերատիվ-հետախուզական պաշտոններ)։
ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեն, որպես երկրում կոռուպցիայի դեմ պայքարի նորաստեղծ քննչական մարմին, կազմավորման օրվանից մշտական կապի մեջ է գտնվել միջազգային գործընկերների հետ` կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտում վերջիններիս ունեցած հաջողված փորձի ուսումնասիրման նպատակով:
2022 թվականի հունիսին ԱՄՆ մայրաքաղաք Վաշինգտոնում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի և ԱՄՆ հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի միջև ստորագրվել է Համագործակցության հուշագիր: Նախապատրաստական աշխատանքներ են տարվել Հակակոռուպցիոն կոմիտեի և Իտալիայի Ֆինանսական գվարդիայի միջև փոխըմբռնման հուշագիր ստորագրելու ուղղությամբ:
2022 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեն ներգրավվել է նաև օրենքների և այլ իրավական ակտերի նախագծերի քննարկումներին՝ ներկայացնելով դրանց վերաբերյալ Կոմիտեի ունեցած դիրքորոշումները: Մասնավորապես՝ Կոմիտեն ուսումնասիրել է ավելի քան 150 իրավական ակտերի նախագծեր, իսկ օրենսդրական և ենթաօրենսդրական ակտերի 58 նախագծերի վերաբերյալ ներկայացրել է դիտողություններ և առաջարկություններ:
Կարևորելով Հակակոռուպցիոն կոմիտեի թափանցիկ գործելաոճն ու հաշվետվողականությունը Կոմիտեի գործունեության նկատմամբ հասարակության վստահության ամրապնդման հարցում և այդ կերպ նաև կոռուպցիոն հանցագործությունների կանխարգելման ու բացահայտման արդյունավետությունը բարձրացնելու հանգամանքը՝ Կոմիտեի գործունեության մեկնարկից ի վեր իրականացվել են լայնածավալ լուսաբանման աշխատանքներ կառույցի ընթացիկ գործունեության և օրենքով վերապահված հիմնական գործառույթների իրազեկման վերաբերյալ:
2022 թվականի տարեսկզբին գործարկվել է Կոմիտեի` www. anticorruption.am եռալեզու պաշտոնական կայքէջը /հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն/, որում զետեղվում է ինչպես քրեական վարույթների ընթացքի վերաբերյալ հրապարակվող հաղորդագրությունների թարմացվող լրահոսը, այնպես էլ տեղեկություններ կառույցի գործունեության, օրենսդրության, միջազգային համագործակցության, անձնակազմի և մրցույթների անցկացման կարգի վերաբերյալ:
Հայաստանի Հանրապետության
հակակոռուպցիոն կոմիտե
