2024 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեն վարույթ է ընդունել և քննել մեծ քանակի քրեական վարույթներ, քննարկել դիմումներ, հաղորդումներ, ինչի արդյունքում քննիչներն աշխատել են աննախադեպ մեծ ծանրաբեռնվածության պայմաններում։

Չնայած ծանրաբեռնվածությանը՝ Հակակոռուպցիոն կոմիտեն 2024 թվականին էական աշխատանք է կատարել օրենսդրությամբ իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում կոռուպցիոն հանցագործությունների վերաբերյալ վարույթներով արդյունավետ նախաքննություն իրականացնելու, իրավակարգի ու օրինականության ամրապնդման ուղղությամբ:

2024 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի քննիչների վարույթում քննվել է 2289 քրեական վարույթ, որոնցից ավարտվել են 849-ը։ Ավարտված վարույթներից 167-ը՝ 374 անձանց վերաբերյալ մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան, իսկ 682-ը՝ կարճվել:

Ոչ ռեաբիլիտացնող հիմքերով քրեական հետապնդում չիրականացնելու կամ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու մասին որոշումներ են կայացվել 542 անձի վերաբերյալ:

Քննության արդյունավետության բարձրացման և միաժամանակ ծանրաբեռնվածության աճի մասին են վկայում 2023 թվականի վիճակագրական տվյալների հետ համեմատական տեղեկությունները։ Այսպես՝ 2024 թվականին Հակակոռուպցիոն կոմիտեում 465 վարույթ ավելի է քննվել քան 2023 թվականի ընթացքում (2023 թվականին՝ 1824 վարույթ), 2024 թվականին նախորդ տարվա համեմատությամբ՝ ավարտված վարույթների թիվն աճել է 313-ով (2023 թվականին՝ 536 վարույթ):

Այսինքն՝ 2023 թվականի համեմատությամբ՝ 2024 թվականի ընթացքում քննված վարույթների թիվն աճել է 25,5 %-ով, ավարտված վարույթների թիվը՝ 58,4 %-ով:

Դատարան ուղարկված քրեական վարույթներն ըստ հանցագործությունների բնույթի եղել են.

1. Ընտրությունների հետ կապված հանցագործություններ՝ 1 վարույթ՝ 1 անձի վերաբերյալ,
2. Հափշտակություններ՝ 25 վարույթ՝ 47 անձի վերաբերյալ,
3. Տնտեսական հանցագործություններ՝ 1 վարույթ՝ 2 անձի վերաբերյալ,
4. Խուլիգանություն՝ 1 վարույթ՝ 1 անձի վերաբերյալ,
5. Հանրային ծառայության շահերի դեմ ուղղված հանցագործություններ՝ 121 վարույթ՝ 290 անձի վերաբերյալ,
6. Կառավարման կարգի դեմ ուղղված հանցագործություններ՝ 1 վարույթ՝ 5 անձի վերաբերյալ,
7. Այլ հանցագործություններ՝ 11 վարույթ՝ 28 անձի վերաբերյալ:

2024 թվականի ընթացքում մեղադրական եզրակացությամբ դատարան ուղարկված քրեական վարույթներով դատի է տրվել 175 հանրային ծառայող (այդ թվում՝ պաշտոնատար անձինք), որոնք, ըստ բնագավառների և զբաղեցրած պաշտոնների, հանդիսացել են՝

1. ՀՀ առողջապահության նախարարի տեղակալ՝ 1,
2. ՀՀ ԿԱ պետական գույքի կառավարման վարչության պետ՝ 1,
3. ՀՀ պաշտպանության նախարարության աշխատակիցներ՝ 27,

այդ թվում՝

• զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ - 1,
• կորպուսի հրամանատար - 1,
• զորամասի հրամանատար - 2,
• գումարտակի հրամանատար - 2,
• վաշտի հրամանատար - 2,
• դասակի հրամանատար - 2,
• ջոկի հրամանատար - 1,
• ծառայության պետ - 2,
• վարչության պետ - 1,
• բաժնի պետ - 5,
• բաժանմունքի պետ - 1,
• զորամասի կապի պետ - 1,
• բաժնի սպա - 1,
• աշխատակից - 5,

4. ՀՀ ԱԱԾ աշխատակից՝ 1,
5. ՀՀ արդարադատության նախարարության աշխատակիցներ՝ 4,

այդ թվում՝

• ՀԿԱԾ բաժնի պետ - 1,
• ՀԿԱԾ հարկադիր կատարող - 3,

6. ՀՀ ՆԳՆ ոստիկանության աշխատակիցներ՝ 44,

այդ թվում`

• բաժնի պետ - 1,
• բաժնի պետի տեղակալ - 1,
• բաժանմունքի պետ - 2,
• ՃՈ պետ - 1,
• գումարտակի հրամանատար - 1,
• դասակի հրամանատար - 1,
• տեսուչ - 6,
• ԱՎՎ մասնագետ - 2,
• ոստիկան - 1,
• պարեկ - 28,

7. ՀՀ քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության  տեսչական մարմնի աշխատակիցներ՝ 13,

այդ թվում՝

• վարչության պետ - 1,
• բաժանմունքի պետ - 1,
• մասնագետ - 9,
• փորձագետ - 2,

8. ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության վարչության պետ՝ 1,
9. ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակիցներ՝ 6,

այդ թվում՝

• բաժնի պետ - 2,
• սոցիալական աշխատող - 4,

10. ՀՀ սնանկության դատարանի դատավոր՝ 1,
11. ՀՀ Արմավիրի մարզի դատախազության դատախազ՝ 1,
12. ՀՀ ՔԿ քննչական բաժնի քննիչ՝ 6,
13. ՀՀ ՔԿՀ աշխատակիցներ՝ 5,
14. ՀՀ ՊԵԿ աշխատակիցներ ՝ 15,

այդ թվում՝

•     տեսուչ - 13,
• օպերլիազոր - 2,

15. ՀՀ ԱՆ «Հանրապետական շտապ օգնություն» ծառայության տնօրեն՝ 1,
16. ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի վարչության պետ՝ 1,
17. ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի տեսուչ՝ 1,
18. ՀՀ կրթության տեսչական մարմնի մասնագետ՝ 1,
19. Երևանի պետական համալսարանի ուսումնական գործընթացի վերահսկման բաժնի պետ՝ 1,
20. Երևանի Մ.Հերացու անվան թիվ 1 հիվանդանոցային համալիրի ակնաբուժական կլինիկայի ղեկավարի տեղակալ՝ 1,
21. Երևանի թիվ 2 բուժմիավորում բժշկական կենտրոնի նյարդաբանական բաժնի վարիչ՝ 1,
22. Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանի Կապանի մասնաճյուղի տնօրեն՝ 1,
23. Քաղաքապետարանի աշխատակիցներ՝ 9,

այդ թվում՝

• վարչական շրջանի ղեկավար - 1,
• վարչության պետ - 1,
• բաժնի պետ - 2,
• բաժնի պետի տեղակալ - 1,
• ՀՈԱԿ վարիչ - 1,
• մասնագետ - 3,

24. Մարզպետարանի աշխատակիցներ՝ 4,

այդ թվում՝

• մարզպետի խորհրդական - 1,
• վարչության պետ - 2,
• մասնագետ - 1,

25. ՊՈԱԿ աշխատակիցներ՝ 6,

այդ թվում՝

• տնօրեն - 3,
• ստորաբաժանման ղեկավար - 1,
• ստորաբաժանման աշխատակից - 1,
• անտառապետ - 1,

26. Համայնքապետարանի աշխատակիցներ՝ 22,

այդ թվում՝

• համայնքի ղեկավար - 15,
• համայնքի ղեկավարի տեղակալ - 1,
• համայնքի ղեկավարի օգնական - 1,
• ճարտարապետ - 1,
• մասնագետ - 2,
• աշխատակից - 2:

2024 թվականի ընթացքում ավարտված (դատարան ուղարկված և կարճված) քրեական վարույթներով պատճառված գույքային վնասի չափը կազմել է 4.468.232.720 ՀՀ դրամ, որից պետությանը՝ 3.802.132.612 ՀՀ դրամ, համայնքին՝ 663.902.108 ՀՀ դրամ, ֆիզիկական անձանց՝ 2.198.000 ՀՀ դրամ։

Ավարտված վարույթներով պատճառված ընդհանուր վնասից նախաքննության ընթացքում փաստացի դրամական տեսքով վերականգնվել է 477.556.413 ՀՀ դրամ, որից պետությանը՝ 274.431.774 ՀՀ դրամ, համայնքին՝ 201.594.639 ՀՀ դրամ, ֆիզիկական անձանց՝ 1.530.000 ՀՀ դրամ:

Բացի այդ, որպես վնասի վերականգնման ապահովման ռեալ միջոց՝ ավարտված քրեական վարույթներով արգելանք է դրվել ընդհանուր 275.315.827 ՀՀ դրամ արժողությամբ գույքի և դրամական միջոցների վրա։

Հաշվետու ժամանակահատվածում անավարտ մնացած քրեական վարույթներով վերականգնվել է 119.133.668 ՀՀ դրամ: Մնացած գույքային վնասի վերականգնման նպատակով արգելադրվել են տարբեր գույքեր և այլ նյութական արժեքներ։

Հաշվետու ժամանակահատվածում քննարկվել և սահմանված կարգով ընթացք է տրվել 5281 դիմում-հաղորդման: Հարկ է նկատել, որ 2024 թվականին ստացված դիմում-հաղորդումների թիվը նախորդ՝ 2023 թվականի համեմատությամբ աճել է 1488-ով (2023 թվականին՝ 3793), ինչը ևս վկայում է քաղաքացիների շրջանում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նկատմամբ վստահության աճի և միաժամանակ աշխատանքի ծանրաբեռնվածության ավելացման մասին։

Նկատի ունենալով, որ Հակակոռուպցիոն կոմիտեի կայացման, գործունեության արդյունավետության բարձրացման հիմնական երաշխիքն արհեստավարժ կադրերն են և նրանց մասնագիտական պատրաստվածության անընդհատ բարձրացումը՝ 2024 թվականի ընթացքում այս ուղղությամբ զգալի աշխատանքներ են կատարվել։ 2024 թվականի ընթացքում Կոմիտեի քննչական և օպերատիվ-հետախուզական գործառույթներ իրականացնող ստորաբաժանումների պաշտոնները համալրելու նպատակով  հայտարարված 10 մրցույթներից անցկացվել է 9-ը, որի ընթացքում ուսումնասիրվել և մրցութային համապատասխան փուլերով ստուգվել են 146 թեկնածուներ: Մրցույթներին մասնակցած թեկնածուներից հաղթող են ճանաչվել 32-ը (12-ը ինքնավար պաշտոնների համար դիմած, իսկ 20-ը՝ օպերատիվ-հետախուզական գործառույթներ իրականացնող պաշտոնների համար դիմած), որոնք էլ նշանակվել են համապատասխան պաշտոնների։ 2024 թվականի ընթացքում անցկացված մրցույթներում հաղթող ճանաչվածներից 11-ը վերապատրաստում են անցել ՀՀ ոստիկանության ակադեմիայում, իսկ 7-ը՝ մասնագիտական պատրաստում են անցել ՀՀ արդարադատության ակադեմիայում:

«Հակակոռուպցիոն կոմիտեի մասին» օրենքի 34.1-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն ձևավորված Կարգապահական հանձնաժողովի կողմից քննարկվել է Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահի 3 միջնորդություն  (1 ինքնավար պաշտոն զբաղեցնող անձի և 3 օպերատիվ-հետախուզական ստորաբաժանման ծառայողների վերաբերյալ) և հսկող դատախազին ուղղված փաստաբանի 1 դիմում-բողոք (1 ինքնավար պաշտոն զբաղեցնող անձի վերաբերյալ): 

Քննարկման արդյունքում Կարգապահական հանձնաժողովի կողմից կայացվել է ծառայողական քննություն հարուցելը մերժելու մասին 1 որոշում և ծառայողական քննություն հարուցելու մասին 3 որոշումներ: Նախնական ուսումնասիրության արդյունքներով կազմված եզրակացությունների քննարկման արդյունքում Կարգապահական հանձնաժողովի կողմից կայացվել է կարգապահական վարույթ հարուցելու 1 և կարգապահական վարույթ չհարուցելու 1 որոշում, իսկ  1-ով իրականացվող նախնական ուսումնասիրությունը շարունակվում է:

Կարգապահական հանձնաժողովի որոշման հիման վրա Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահի հրամանով օպերատիվ-հետախուզական ստորաբաժանման ծառայողի նկատմամբ նշանակվել է «խիստ նկատողություն» կարգապահական տույժ:

Հակակոռուպցիոն կոմիտեն մշտական կապի մեջ է գտնվել միջազգային գործընկերների հետ կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտում վերջիններիս ունեցած հաջողված փորձի ուսումնասիրման և դրա լավագույն տարրերի որդեգրման նպատակով:

2024 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի ներկայացուցիչները մասնակցել են 67 աշխատաժողովների, խորհրդակցությունների, քննարկումների և սեմինարների, որոնք, ի թիվս այլնի, վերաբերել են hակակոռուպցիոն քաղաքականության շրջանակներում իրականացվող աշխատանքներին, միջազգային գործընկերների կողմից իրականացվող՝ Հայաստանի հակակոռուպցիոն բարեփոխումների աջակցության ծրագրերին, կոռուպցիայի դեմ պայքարին, Հայաստանում արդարադատության համակարգի բարեփոխումներին ու հզորացմանը:

Վերոհիշյալ ժամանակահատվածում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահը, նախագահի տեղակալները և համապատասխան ստորաբաժանումների աշխատակիցները մի շարք հանդիպումներ են ունեցել Հայաստանի Հանրապետությունում հավատարմագրված դիվանագիտական ներկայացուցչությունների ղեկավարների, օտարերկրյա կազմակերպությունների, համանման գործառույթներ իրականացնող մարմինների, ինչպես նաև միջազգային այլ կառույցների ներկայացուցիչների հետ: Առաջնահերթ աշխատանքների համատեքստում դիտարկվել են Հակակոռուպցիոն կոմիտեի արդյունավետ գործունեության համար պահանջվող տեխնիկական հագեցվածության հարցերը, ժամանակակից տեխնիկայի ձեռքբերման և գործարկման համար անհրաժեշտ խորհրդատվության տրամադրման հնարավորությունը, ինչպես նաև քննիչների և օպերատիվ-հետախուզական գործառույթներ իրականացնող ծառայողների կարողությունների ու հմտությունների զարգացման նպատակով վերապատրաստման դասընթացների կազմակերպումը:

Կոմիտեի կողմից 2024 թվականի ընթացքում մշակվել է օրենքի 5 նախագիծ: Մշակվել են նաև 15-ից ավել ներքին իրավական ակտեր։

2024 թվականի ընթացքում ուսումնասիրվել են ավելի քան 235 իրավական ակտերի նախագծեր, օրենսդրական և ենթաօրենսդրական ակտերի 78 նախագծերի վերաբերյալ ներկայացվել են դիտողություններ և առաջարկություններ, այդ թվում՝ մասնակցություն է ապահովվել օրենքների և այլ իրավական ակտերի նախագծերի քննարկումներին։

Կարևորելով Հակակոռուպցիոն կոմիտեի թափանցիկ գործելաոճն ու հաշվետվողականությունը Կոմիտեի գործունեության նկատմամբ հասարակության վստահության ամրապնդման հարցում և այդ կերպ նաև կոռուպցիոն հանցագործությունների կանխարգելման ու բացահայտման արդյունավետությունը բարձրացնելու հանգամանքը՝ 2024 թվականին ևս շարունակվել են լայնածավալ լուսաբանման աշխատանքները կառույցի ընթացիկ գործունեության և օրենքով վերապահված հիմնական գործառույթների իրազեկման ուղղությամբ:

Մասնավորապես լուսաբանվել են հանրության շրջանում հնչեղություն ստացած քրեական վարույթների ընթացքը, Կոմիտեի գործունեությանը վերաբերելի իրավական ակտերը, միջազգային համագործակցության շրջանակում Կոմիտեի ներկայացուցիչների հետ կազմակերպված հանդիպումները: Քննարկումներ ու հանդիպումներ են  կազմակերպվել նաև լրագրողների և հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների, ինչպես նաև ուսանողների հետ՝ բուհեր և այլ հաստատություններ արտագնա այցերի ձևաչափով:

Հայաստանի Հանրապետության

հակակոռուպցիոն կոմիտե

2023 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեն վարույթ է ընդունել և քննել մեծ քանակի քրեական վարույթներ, քննարկել դիմումներ, հաղորդումներ, ինչի արդյունքում քննիչներն աշխատել են աննախադեպ մեծ ծանրաբեռնվածության պայմաններում։

Չնայած ծանրաբեռնվածությանը՝ Հակակոռուպցիոն կոմիտեն 2023 թվականին էական աշխատանք է կատարել օրենսդրությամբ իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում կոռուպցիոն հանցագործությունների վերաբերյալ վարույթներով արդյունավետ նախաքննություն իրականացնելու, իրավակարգի ու օրինականության ամրապնդման ուղղությամբ:

2023 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի քննիչների վարույթում քննվել է 1801 քրեական վարույթ, որոնցից ավարտվել են 513-ը։ Ավարտված վարույթներից 169-ը՝ 399 անձանց վերաբերյալ մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան:

Քննության արդյունավետության բարձրացման և միաժամանակ ծանրաբեռնվածության աճի մասին են վկայում 2022 թվականի վիճակագրական տվյալների հետ համեմատական տեղեկությունները։ Այսպես՝ 2023 թվականին Հակակոռուպցիոն կոմիտեում 625 վարույթ ավելի է քննվել քան 2022 թվականի ընթացքում (2022թ․՝ 1176 վարույթ), 2023 թվականին նախորդ տարվա համեմատությամբ՝ ավարտված վարույթների թիվն աճել է 275-ով (2022թ․՝ 238 վարույթ), ընդ որում՝ մեղադրական եզրակացությամբ դատարան ուղարկված վարույթների և դատի տրված անձանց քանակն աճել է 84 վարույթով և 196 անձով (2022թ․՝ 85 վարույթ  203 անձ)։

Այսինքն՝ 2022 թվականի համեմատությամբ՝ 2023 թվականի ընթացքում

-քննված վարույթների թիվն աճել է 53,1 %-ով,

-ավարտված վարույթներինը՝ 115,5 %-ով,

-մեղադրական եզրակացությամբ դատարան ուղարկված վարույթներինը՝ 98,9 %-ով

 և դրանցով դատի տրված անձանց թիվը՝ 96,6 %-ով:

Դատարան ուղարկված քրեական վարույթները ըստ հանցագործությունների բնույթի եղել են

1. Հափշտակություններ՝ 33 վարույթ՝ 74 անձի վերաբերյալ,
2. Տնտեսական հանցագործություններ՝ 7 վարույթ՝ 8 անձի վերաբերյալ,
3. Հանրային ծառայության շահերի դեմ ուղղված հանցագործություններ՝ 122 վարույթ՝ 292 անձի վերաբերյալ,
4. Այլ հանցագործություններ՝ 7 վարույթ՝ 25 անձի վերաբերյալ:

2023 թվականի ընթացքում մեղադրական եզրակացությամբ դատարան ուղարկված քրեական վարույթներով դատի է տրվել 142 հանրային ծառայող (այդ թվում՝ պաշտոնատար անձինք), որոնք, ըստ բնագավառների և զբաղեցրած պաշտոնների, հանդիսացել են՝

1. ՀՀ Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր՝ 1,
2. ՀՀ նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի նախկին առաջին տեղակալ՝ 1,
3. ՀՀ պաշտպանության նախարարության աշխատակիցներ՝ 46,

այդ թվում՝

• զորամասի հրամանատար - 5,
• զորամասի հրամանատարի տեղակալ - 6,
• գումարտակի հրամանատարի տեղակալ – 1,
• վաշտի հրամանատար – 3,
• դասակի հրամանատար - 5,
• ջոկի հրամանատար – 2,
• ծառայության պետ - 7,
• բաժնի պետ - 3,
• բաժանմունքի պետ - 7,
• բաժանմունքի մասնագետ - 1,
• զորավարժադաշտի պետ - 1,
• ՌՈ բաժնի հետաքննիչ - 1,
• ՌՈ բաժնի սպա - 1,
• զորամասի պահեստապետ - 3,

4. ՀՀ ԱԱԾ աշխատակից՝ 1,
5. ՀՀ արդարադատության նախարարության ԴԱՀԿ աշխատակիցներ՝ 3,

այդ թվում՝

• օպերատիվ բաժնի առաջատար խորհրդատու - 1,
• հարկադիր կատարող - 2,

6. ՀՀ ՆԳՆ ոստիկանության աշխատակիցներ՝ 41,

այդ թվում`

• ոստիկանության պետ - 1,
• ՊՊ գլխավոր վարչության պետ - 3,
• վարչության պետի տեղակալ - 2,
• ՊՊԳՎ բաժնի պետ – 1,
• ՊՊԳՎ բաժանմունքի պետ – 1,
• ՃՈ պետի տեղակալ - 1,
• գումարտակի հրամանատար - 1,
• ջոկի հրամանատար - 3,
• ռեֆերենտ - 1,
• տեսուչ - 6,
• ՃՈ տեսուչ - 12,
• մասնագետ - 2,
• ոստիկան - 4,
• պարեկ - 1,
• օպերլիազոր - 1,
• հաշվապահ - 1,

7. ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության մասնագետ՝ 1,
8. ՀՀ բնապահպանության նախարար՝ 1,
9. ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակիցներ՝ 3,
10. ՀՀ ՀՔԾ քննիչ՝ 1,
11. ՀՀ ՔԿ քննչական բաժնի քննիչ՝ 3,
12. ՀՀ հաշվեքննիչ պալատի վարչության մասնագետ՝ 1,
13. ՀՀ ՔԿԱԳ մասնագետ՝ 1,
14. ՀՀ ՔԿՀ աշխատակիցներ՝ 6,

այդ թվում՝

• բաժնի պետի տեղակալ - 1,
• մասնագետ - 5,

15. ՀՀ ՊԵԿ մաքսային տեսուչներ՝ 3,
16. ՀՀ կադաստրի կոմիտեի աշխատակիցներ՝ 2

այդ թվում՝

• բաժնի պետի ժամանակավոր պաշտոնակատար – 1,
• գրասենյակի պետ – 1,

17. ՀՀ սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի Արմավիրի մարզային կենտրոնի աշխատակիցներ՝ 2,

այդ թվում՝

• մարզային կենտրոնի պետ - 1,
• տեսուչ - 1,

18. Քաղաքապետարանի աշխատակիցներ՝ 15,

այդ թվում՝

• քաղաքապետ - 1,
• քաղաքապետի տեղակալ - 1,
• քաղաքապետարանի աշխատակազմի ղեկավարի ժամանակավոր պաշտոնակատար - 1,
• վարչության պետի ժամանակավոր պաշտոնակատար – 1,
• բաժնի պետ - 5,
• մասնագետ - 6,

19. Մարզպետարանի աշխատակից՝ 1,
20. Համայնքապետարանի աշխատակիցներ՝ 9,

այդ թվում՝

• համայնքի ղեկավար - 6,
• բաժնի պետ - 1,
• մասնագետ – 2:

Հաշվետու ժամանակահատվածում քննարկվել և սահմանված կարգով ընթացք է տրվել 3793 դիմում-հաղորդման: Հարկ է նկատել, որ 2023 թվականին ստացված դիմում-հաղորդումների թիվը նախորդ՝ 2022 թվականի համեմատությամբ աճել է 1182-ով (2022թ․՝ 2611) կամ 45,3 %-ով, ինչը ևս վկայում է քաղաքացիների շրջանում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նկատմամբ վստահության աճի և միաժամանակ աշխատանքի ծանրաբեռնվածության ավելացման մասին:

Նկատի ունենալով, որ Հակակոռուպցիոն կոմիտեի կայացման, գործունեության արդյունավետության բարձրացման հիմնական երաշխիքն արհեստավարժ կադրերն են և նրանց մասնագիտական պատրաստվածության անընդհատ բարձրացումը՝ 2023 թվականի ընթացքում այս ուղղությամբ զգալի աշխատանքներ են կատարվել։

Բարեվարք և մասնագիտական պատշաճ գիտելիքներ, հմտություններ ունեցող ծառայողների ընտրության, Կոմիտեի քննչական և օպերատիվ-հետախուզական գործառույթներ իրականացնող ստորաբաժանումների պաշտոնները համալրելու նպատակով  կազմակերպվել ու անցկացվել է 10 մրցույթ, որի ընթացքում ուսումնասիրվել և մրցութային համապատասխան փուլերով ստուգվել են 200 թեկնածուներ: Մրցույթների անցկացմանը մասնակցություն են ունեցել ինչպես քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներ, այնպես էլ տարբեր դիտորդներ և հոգեբան։

Այդ մրցույթների արդյունքներով հաղթող են ճանաչվել ընդամենը 59 մասնակիցներ (33 ինքնավար, 26 օպերատիվ-հետախուզական պաշտոններ), որոնցից համապատասխան պաշտոնների են նշանակվել 58-ը։

Հակակոռուպցիոն կոմիտեն, որպես երկրում կոռուպցիայի դեմ պայքարի նորաստեղծ քննչական մարմին, կազմավորման օրվանից մշտական կապի մեջ է գտնվել միջազգային գործընկերների հետ կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտում վերջիններիս ունեցած հաջողված փորձի ուսումնասիրման և դրա լավագույն տարրերի որդեգրման նպատակով:

2023 թվականի ընթացքում Իտալիայի Հանրապետության ֆինանսական գվարդիայի և Հայաստանի Հանրապետության հակակոռուպցիոն կոմիտեի միջև կնքվել է փոխըմբռնման հուշագիր կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտում համագործակցության ընդլայնման նպատակով:

2023 թվականի ընթացքում ուսումնասիրվել են ավելի քան 273 իրավական ակտերի նախագծեր, օրենսդրական և ենթաօրենսդրական ակտերի 50 նախագծերի վերաբերյալ ներկայացվել են դիտողություններ և առաջարկություններ, այդ թվում՝ մասնակցություն է ապահովվել օրենքների և այլ իրավական ակտերի նախագծերի քննարկումներին։

Կարևորելով Հակակոռուպցիոն կոմիտեի թափանցիկ գործելաոճն ու հաշվետվողականությունը Կոմիտեի գործունեության նկատմամբ հասարակության վստահության ամրապնդման հարցում և այդ կերպ նաև կոռուպցիոն հանցագործությունների կանխարգելման ու բացահայտման արդյունավետությունը բարձրացնելու հանգամանքը՝  2023 թվականին ևս շարունակվել են լայնածավալ լուսաբանման աշխատանքները կառույցի ընթացիկ գործունեության և օրենքով վերապահված հիմնական գործառույթների իրազեկման վերաբերյալ:

Հայաստանի Հանրապետության

հակակոռուպցիոն կոմիտե

2021 թվականի հոկտեմբերի 23-ից կոռուպցիոն հանցանքների վերաբերյալ քրեական վարույթ նախաձեռնելու և նախաքննությունը կատարելու իրավասությունը, որոշ բացառություններով, վերապահվել և 2022 թվականի ընթացքում իրականացվել է ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեի քննիչների կողմից։

ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով սահմանված քննչական ենթակայության կանոնների համաձայն՝ 2024 թվականի հունվարի 1-ից ՀՀ-ում կոռուպցիոն ենթադրյալ հանցագործություններով վարույթ նախաձեռնելու և նախաքննություն կատարելու իրավունքն ամբողջությամբ վերապահվել է Հակակոռուպցիոն կոմիտեին:

2022 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեն վարույթ է ընդունել և քննել մեծ քանակի քրեական գործեր (վարույթներ) ու նյութեր, քննարկել դիմումներ, ինչի արդյունքում քննիչներն աշխատել են աննախադեպ մեծ ծանրաբեռնվածության պայմաններում, սակայն, չնայած ծանրաբեռնվածությանն ու գործունեության կարճ ժամանակահատվածին, Կոմիտեն 2022 թվականին էական աշխատանք է կատարել օրենսդրությամբ իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում կոռուպցիոն հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով (վարույթներով) արդյունավետ նախաքննություն իրականացնելու, իրավակարգի ու օրինականության ամրապնդման ուղղությամբ:

2022 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի քննիչների վարույթում քննվել է 1203 քրեական գործ (վարույթ), որոնցից ավարտվել են 264-ը կամ 22,0%-ը: Նշված գործերից (վարույթներից) 97-ը 203 անձի վերաբերյալ մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան:

Դատարան ուղարկված քրեական գործերը (վարույթները) ըստ հանցագործությունների բնույթի եղել են.

1. Սահմանադրական իրավունքների և ազատությունների դեմ ուղղված հանցագործություններ՝ 1 գործ՝ 2 անձի վերաբերյալ,
2. Հափշտակություններ՝ 14 գործ՝ 20 անձի վերաբերյալ,
3. Տնտեսական հանցագործություններ՝ 1 գործ՝ 4 անձի վերաբերյալ,
4. Զենքի, հրազենի կամ այլ հրավտանգ նյութերի և առարկաների օրինական շրջանառության դեմ ուղղված հանցագործություններ՝ 1 գործ՝ 1 անձի վերաբերյալ,
5. Հանրային ծառայության շահերի դեմ ուղղված հանցագործություններ՝ 61 գործ՝ 164 անձի վերաբերյալ,
6. Այլ հանցագործություններ՝ 7 գործ՝ 12 անձի վերաբերյալ:

Քննված քրեական գործերով (վարույթներով) 182 պաշտոնատար անձ ներգրավված է եղել որպես մեղադրյալ:

2022 թվականի ընթացքում մեղադրական եզրակացությամբ դատարան ուղարկված քրեական գործերով (վարույթներով) դատի է տրվել 63 պաշտոնատար անձ, որոնք, ըստ բնագավառների և զբաղեցրած պաշտոնների, հանդիսացել են՝

1. ՀՀ պաշտպանության նախարարության աշխատակիցներ՝ 8,

այդ թվում՝

• զորամասի հրամանատար - 1,
• զորամասի պարենային ծառայության պետ - 1,
• զորամասի գումարտակի շտաբի պետ - 1,
• ջոկի հրամանատար - 1,
• հրաձիգ - 1,
• զորամասի սպա - 1,
• զորամասի վարորդ - 1,
• պահեստի պետ - 1,

2. ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարության աշխատակիցներ՝ 7,

այդ թվում՝

• նախարար - 1,
• նախարարի խորհրդական - 1,
• ջոկատի հրամանատար - 1,
• հրամանատարի տեղակալ - 1,
• բազայի պետ - 1,
• գրասենյակի ղեկավար - 1,
• աշխատակից - 1,

3. ՀՀ քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմնի աշխատակիցներ՝ 3,
4. ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակիցներ՝ 3,
5. ՀՀ նախկին գլխավոր դատախազ/ՔԿ նախկին նախագահ՝ 1,
6. ԸԻԴ դատավորի օգնական՝ 1,
7. Վարչական շրջանի դատախազի տեղակալ՝ 1,
8. ՀՀ ՔԿ քննչական բաժնի քննիչ՝ 3,
9. Ոստիկանության աշխատակիցներ՝ 13,

այդ թվում`

• ՃՈ տեսուչ - 6,
• ոստիկան - 1,
• պարեկ - 4,
• ոստիկանության տեսուչ - 1,
• ոստիկանության օպերլիազոր - 1,

10.  ՀՀ ՊԵԿ պաշտոնատար անձինք՝ 7,

այդ թվում՝

• վարչության պետի տեղակալ - 1,
• բաժնի պետ - 1,
• օպերլիազոր - 2,
• հարկային/մաքսային տեսուչ - 3,

11. Քաղաքապետարանի աշխատակիցներ՝ 3,

այդ թվում՝

• բաժնի պետ - 1,
• գլխավոր մասնագետ - 2,

12.  Մարզպետարանի աշխատակիցներ՝ 2,

այդ թվում՝

• մարզպետ - 1,
• մարզպետի տեղակալ - 1,

13.  Համայնքապետարանի աշխատակիցներ՝ 6,

այդ թվում՝

• համայնքի ղեկավար - 3
• համայնքի ղեկավարի տեղակալ - 2,
• համայնքի աշխատակազմի քարտուղար - 1,

14.  ՔԿՀ աշխատակիցներ՝ 4,
15.  Կադաստրի գրասենյակի պետ՝ 1:

Քննված քրեական գործերի հետ մեկտեղ՝ մինչև նոր ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի ընդունումը քննիչների կողմից նախապատրաստվել է նաև 546 նյութ: Հաշվետու ժամանակահատվածում քննարկվել և սահմանված կարգով ընթացք է տրվել  2611 դիմում-հաղորդման:

Նկատի ունենալով, որ Հակակոռուպցիոն կոմիտեի կայացման, գործունեության արդյունավետության բարձրացման հիմնական երաշխիքն արհեստավարժ կադրերն են և նրանց մասնագիտական պատրաստվածության մակարդակի անընդհատ բարձրացումը՝ 2022 թվականի ընթացքում այս ուղղությամբ զգալի աշխատանքներ են կատարվել: Կոմիտեի ծառայողների մասնագիտական գիտելիքների և կարողությունների զարգացման, ինչպես նաև քննության արդյունավետության ապահովման մեջ զգալի է եղել օտարերկրյա իրավապահ մարմինների հետ համագործակցության դերն ու նշանակությունը՝ ինչպես լավագույն փորձը փոխառելու, այնպես էլ բուն մինչդատական վարույթի ընթացքում իրավական փոխօգնության առումով:

Բարեվարք և մասնագիտական պատշաճ գիտելիքներ, հմտություններ ունեցող ծառայողների ընտրության, Կոմիտեի քննչական և օպերատիվ-հետախուզական գործառույթներ իրականացնող ստորաբաժանումների պաշտոնները համալրելու նպատակով  կազմակերպվել ու անցկացվել է 5 մրցույթ, որի ընթացքում ուսումնասիրվել և մրցութային համապատասխան փուլերով ստուգվել է 186 թեկնածու: Մրցույթների անցկացմանը մասնակցություն են ունեցել ինչպես քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներ, այնպես էլ տարբեր դիտորդներ և միջազգային փորձագետներ։

Այդ մրցույթների արդյունքներով հաղթող է ճանաչվել 77 մասնակից, որոնցից համապատասխան պաշտոնների են նշանակվել 74-ը (32 ինքնավար, 42 օպերատիվ-հետախուզական պաշտոններ)։

ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեն, որպես երկրում կոռուպցիայի դեմ պայքարի նորաստեղծ քննչական մարմին, կազմավորման օրվանից մշտական կապի մեջ է գտնվել միջազգային գործընկերների հետ` կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտում վերջիններիս ունեցած հաջողված փորձի ուսումնասիրման նպատակով:

2022 թվականի հունիսին ԱՄՆ մայրաքաղաք Վաշինգտոնում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի և ԱՄՆ հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի միջև ստորագրվել է Համագործակցության հուշագիր: Նախապատրաստական աշխատանքներ են տարվել Հակակոռուպցիոն կոմիտեի և Իտալիայի Ֆինանսական գվարդիայի միջև փոխըմբռնման հուշագիր ստորագրելու ուղղությամբ:

2022 թվականի ընթացքում Հակակոռուպցիոն կոմիտեն ներգրավվել է նաև օրենքների և այլ իրավական ակտերի նախագծերի քննարկումներին՝ ներկայացնելով դրանց վերաբերյալ Կոմիտեի ունեցած դիրքորոշումները: Մասնավորապես՝ Կոմիտեն ուսումնասիրել է ավելի քան 150 իրավական ակտերի նախագծեր, իսկ օրենսդրական և ենթաօրենսդրական ակտերի 58 նախագծերի վերաբերյալ ներկայացրել է դիտողություններ և առաջարկություններ:

Կարևորելով Հակակոռուպցիոն կոմիտեի թափանցիկ գործելաոճն ու հաշվետվողականությունը Կոմիտեի գործունեության նկատմամբ հասարակության վստահության ամրապնդման հարցում և այդ կերպ նաև կոռուպցիոն հանցագործությունների կանխարգելման ու բացահայտման արդյունավետությունը բարձրացնելու հանգամանքը՝ Կոմիտեի գործունեության մեկնարկից ի վեր իրականացվել են լայնածավալ լուսաբանման աշխատանքներ կառույցի ընթացիկ գործունեության և օրենքով վերապահված հիմնական գործառույթների իրազեկման վերաբերյալ:

2022 թվականի տարեսկզբին գործարկվել է Կոմիտեի` www. anticorruption.am եռալեզու պաշտոնական կայքէջը /հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն/, որում զետեղվում է ինչպես քրեական վարույթների ընթացքի վերաբերյալ հրապարակվող հաղորդագրությունների թարմացվող լրահոսը, այնպես էլ տեղեկություններ կառույցի գործունեության, օրենսդրության, միջազգային համագործակցության, անձնակազմի և մրցույթների անցկացման կարգի վերաբերյալ:

Հայաստանի Հանրապետության

հակակոռուպցիոն կոմիտե

Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի կողմից 2021 թվականի մարտի 24-ին ընդունվել է «Հակակոռուպցիոն կոմիտեի մասին» ՀՀ օրենքը, որն ամբողջությամբ ուժի մեջ է մտել 2021 թվականի հոկտեմբերի 23-ին։ Նույն օրը մեկնարկել է ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեի գործունեությունը, և դադարել է գործել ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունը։

2021 թվականի հոկտեմբերի 23-ից Հայաստանի Հանրապետության ողջ տարածքում կոռուպցիոն ենթադրյալ հանցագործություններով քրեական գործերի հարուցման հարցի լուծումը և կոռուպցիոն հանցագործությունների վերաբերյալ քրեական գործերով նախաքննության կատարումն ամբողջությամբ վերապահվել է Հակակոռուպցիոն կոմիտեին:

2021 թվականի ընթացքում ՀՀ հակակառուպցիոն կոմիտեն իր վարույթ է ընդունել և քննել մեծ քանակի քրեական գործեր ու նյութեր, քննարկել դիմումներ, քննիչներն աշխատել են աննախադեպ մեծ ծանրաբեռնվածության պայմաններում։ Սակայն, չնայած ծանրաբեռնվածությանն ու գործունեության կարճ ժամանակահատվածին, Հակակոռուպցիոն կոմիտեն օրենսդրությամբ իրեն վերապահված լիազորությունների շրջանակում 2021 թվականին էական աշխատանք է կատարել կոռուպցիոն հանցագործությունների վերաբերյալ գործերով արդյունավետ նախաքննություն իրականացնելու, իրավակարգի ու օրինականության ամրապնդման ուղղությամբ:    

2021 թվականի հոկտեմբերի 23-ից դեկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածում Հակակոռուպցիոն կոմիտեի քննիչների վարույթում քննվել է 280 քրեական գործ: Հիշյալ քրեական գործերից ավարտվել են 48-ը կամ 17,1 տոկոսը, որից 9 քրեական գործ 16 անձի վերաբերյալ մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է դատարան:

Հաշվետու ժամանակահատվածում Հակակոռուպցիոն կոմիտեում նախապատրաստվել են 171 նյութեր, քննարկվել և սահմանված կարգով ընթացք է տրվել 463 դիմումի:

Եթե թվային տվյալները համեմատենք 2021 թվականի հոկտեմբերի 23-ին գործունեությունը դադարեցրած ՀՀ հատուկ քննչական ծառայության համադրելի ժամանակահատվածի ցուցանիշների հետ, ապա.

Հատուկ քննչական ծառայությունում 2020 թվականի նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսների ընթացքում քննվել է 178 քրեական գործ, Հակակոռուպցիոն կոմիտեում 2021 թվականի նույն ժամանակահատվածում՝ 280 քրեական գործ, որը 1,6 անգամ կամ  57,3 տոկոսով ավել է Հատուկ քննչական ծառայությունում քննված քրեական գործերից։ Նման ցուցանիշներ են գրանցվել նաև նախապատրաստված նյութերի և մուտքագրված դիմումների համեմատական վերլուծության արդյունքում.

Հատուկ քննչական ծառայությունում նախորդ տարվա հաշվետու նույն ժամանակահատվածում նախապատրաստվել է 63 նյութ, Հակակոռուպցիոն կոմիտեում 2021թ․՝ 171 նյութ, որը 2,7 անգամ կամ 171,4 տոկոսով ավել է հատուկ քննչական ծառայությունում նախապատրաստված նյութերի թվից։

Հատուկ քննչական ծառայությունում նախորդ տարվա հաշվետու նույն ժամանակահատվածում մուտքագրվել է 345 դիմում, Հակակոռուպցիոն կոմիտեում 2021թ․՝ 463 դիմում, որը 1,3 անգամ կամ 34,2 տոկոսով ավել է Հատուկ քննչական ծառայությունում մուտքագրված դիմումների թվից։

Դատարան ուղարկված քրեական գործերն ըստ բնույթի եղել են`

 1. Ընտրական իրավունքի դեմ ուղղված հանցագործություններ (ՀՀ քրեական օրենսգրքի 1542-րդ հոդված)՝ 3 գործ՝ 6 անձի վերաբերյալ,

2. Պետական ծառայության դեմ ուղղված հանցագործություններ (ՀՀ քրեական օրենսգրքի 311-րդ, 312-րդ հոդվածներ)` 6 գործ՝ 10 անձի վերաբերյալ:

Քննված քրեական գործերով (այդ թվում՝ ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունից փոխանցված) 81 պաշտոնատար անձ ներգրավված է եղել որպես մեղադրյալ:

  2021 թվականի ընթացքում ծավալուն աշխատանքներ են իրականացվել ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեի վերջնական ձևավորման ուղղությամբ, որոնց մի մասը շարունակվում է նաև 2022 թվականի ընթացքում. ընդունվել են Հակակոռուպցիոն կոմիտեի ինքնավար և օպերատիվ-հետախուզական գործառույթներ իրականացնող պաշտոնների համալրման նպատակով մրցույթների անցկացման գործընթացը կարգավորող իրավական ակտերը, հաստատվել են համապատասխան կարգերը, ձևավորվել է մրցութային հանձնաժողովը և արդեն հայտարարվել է մրցույթ օպերատիվ-հետախուզական գործառույթներ իրականացնող պաշտոնների համալրման նպատակով։

ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեն՝ որպես երկրում կոռուպցիայի դեմ պայքարի նորաստեղծ իրավապահ մարմին, կազմավորման օրվանից մշտական կապի մեջ է գտնվել միջազգային գործընկերների հետ կոռուպցիայի դեմ պայքարի ոլորտում վերջիններիս ունեցած հաջողված փորձի ուսումնասիրման, միջազգային բնույթի աջակցություն պահանջող հարցերի կարգավորման նպատակով:

Հակակոռուպցիոն կոմիտեի կողմից հաշվետու ժամանակահատվածում մշակվել են մի շարք օրենքների նախագծեր, Կոմիտեն ներգրավվել է օրենքների և այլ իրավական ակտերի նախագծերի քննարկումներին:

Հայաստանի Հանրապետության
հակակոռուպցիոն կոմիտե